كەناڵی سكای نیوزی عەرەبی لە یەكێك لە بنكەكانی بەرەی شەڕی دژ بە داعش، چاوپێكەوتنێكی لەگەڵ بەڕێز مسعود بارزانی سەرۆكی هەرێمی كوردستان ئەنجامدا، كە كاتژمێر 9ی شەوی یەك شەممە 12/10/2014 پەخشكراو تیشكی خستە سەر چەند مەسەلەیەكی گرنگی ئەمڕۆی كوردستان و عێراق و شەڕی سەپێندراوی داعش بەسەر گەلی كوردستان، ئەمەش دەقی چاوپێكەوتنەكەیە:
سكای نیوز: دیدارەكەمان لە دۆخێكی تایبەتە، شەڕ لە عێراق و سووریا و ناوچەكە لە ئارادایە، ئێوە ئێستا ڕاستەوخۆ لەگەڵ تیرۆر لە شەڕدان، ئێمەیش لێرە لە سەربازگەیەكدا دیدار لەگەڵ بارزانی ساز دەدەین كە چەك بە دەستەوە دەگرێ و دەجەنگێ؟
سەرۆك بارزانی: بەخێر بێن. ناوچەكە لە لایەن داعشەوە بەرەوڕووی دوژمنكاریێكی ناحەزانە بووەتەوە، دەبێ بەرەنگاری ئەو دوژمنكارییە ببینەوە، لە ڕووی كردەنیشەوە لە قۆناخی یەكەمدا بەرەنگاری بینەوە، هێزەكانی پێشمەرگە توانییان لەو قۆناخەدا بەرەنگاری داعش ببنەوە و هێرشەكانیان ڕابگرن، تا گەییشتە قۆناخی هێرش بردن، پێشمەرگە توانی كە ناوچەیەكی بەرفراوان كە پێشتر داعش دەستی بەسەردا گرتبوون، ڕزگار بكاتەوە، ڕاستە كە ئێستا هێرشبردن و شەڕكردن لە دەست ئێمەیە، بەڵام ئێمە لەگەڵ ڕێكخراوێك لە جەنگداین كە زۆر شتی لەدەستدایە، لە ڕاستیدا ئەوان توانای دەوڵەتیان بەردەستە. پێشمەرگە تەنیا هێزە لەسەر ڕووی زەوی كە توانیویەتی بەر بە پێشڕەویی داعش بگرێ و، لە زۆر بەرەی شەڕدا تێكی بشكێنی. ئێستا جەنگ كۆتایی نەهاتووە و ڕەنگە درێژە بكێشێ، بەڵام بڕیارمان داوە كە بەرەنگاری داعش ببینەوە و تا دوادڵۆپی خوێنیش بەرەنگاری دەبینەوە.
سكای نیوز: سەرۆك، دوو ڕا هەن و یەكێكیان دەڵێ، ئەوەی ڕووی داوە زیانی بە كوردی عێراق بە تایبەت گەیاندووە، بەڵام ڕایەكی دی پێی وایە، ئەگەر زیانیشی هەبووبێ ڕەنگە كورد ئەو دۆخە بۆ بەرفراوانكردنی سنووری هەرێم بقۆزنەوە؟
سەرۆك بارزانی: هەر زیانێك بە قازانج دەشكێتەوە، ڕەنگە ئەو دۆخە بەو شێوەیە كە هەیە وەها بەرجەستە بووبێ، بەڵام ئەو جەنگە بژاردەی ئێمە نییە، بەڵكە بەسەرماندا سەپێندراوە و، خواستی ئێمە نییە چاو لە خاكی خەڵكی ببڕین، بەڵام، ناهێڵین داعش بستێك لە خاكمان داگیر بكات، ئەمە خاڵێك و خاڵێكی دی، راستە لە ماوەی جەنگدا لە ڕووی گیانی و ماددییەوە زیانمان كردووە، بەڵام دۆزی كورد باشتر ناسرا، ئەمەیش بۆ جیهانە كە كورد ئەو هێزەیە كە توانی بەرەوڕووی داعش ببێتەوە و هێزێكە دەكرێ پشتی پێ ببەسترێ. ئێستایش ئەو تاكە هێزەیە كە لە جیاتی هەموو جیهانی ئازاد شەڕی تیرۆریستانی داعش دەكات.
سكای نیوز: سەرۆك كاتێك باس لە كۆتایی جەنگ دەكەین، دەشێ قسە لەبارەی بنەبڕكردنی داعش لەسەر دەستی پێشمەرگە بكەین؟
سەرۆك بارزانی: من ناڵێم بنەبڕكردنی داعش، ڕەنگە بنەبڕكردنی داعش كاتی زۆر بخایەنێ، دەتوانرێ داعش لاواز بكرێ، دەكرێ داعش دەر بكرێ، یان ڕەنگە بنەبڕكردنی داعش بە فۆرم و شێوازێكی دی بكرێ. بنەبڕكردنی داعش كۆشش و كاتی زۆر و هەماهەنگیی نێودەوڵەتیی پێویستە، بەڵام لە توانادایە داعش لەم ناوچەیە دەربكەین و لە ڕووی سەربازییەوە بیپارێزین، بە شێوەیەك هاووڵاتیان و دانیشتوانی ئەم ناوچانە بگەڕێنەوە شوێنەكانی خۆیان و لە سەقامگیری و ئاساییشدا بژین.
سكای نیوز: ئایا باس لەبارەی ناوچەیەكی ئارام بۆ هەرێمی كوردستان دەكەن؟
سەرۆك بارزانی: ئێمە دەمانەوێ ئاساییشی ناوچەكانی كوردستان دابین بكەین، بۆ كەمینە ئایینی، نەتەوەیی و مەزهەبییەكان كە بگەڕێنەوە ناوچەكانیان و بیانپارێزین، پێویستمان بە پێداویستیی زیاتر هەیە تا ئاساییشیان بۆ دەستەبەر بكەین و پارێزگارییان لێ بكەین.
سكای نیوز: گرووپی تیرۆریستی لە سنوورەكانی كوردستان هەن و ڕەنگە لەو ناوچانە جەماوەریان هەبێ، ئایا ئێوە دەتانەوێ ناوچەیەكی دوورتر بڕۆن بۆ دەرەوەی سنووری هەرێمی كوردستان، تا ناوچەیەكی ئارامتان هەبێ؟
سەرۆك بارزانی: ستراتیژی ئێمە دوورخستنەوەی داعشە لە سنووری كوردستان، هاوكات هاوكاری لەگەڵ عێراق و وڵاتانی هاوپەیمانمان بۆ ڕزگاركردنی ناوچەكان لە داعش دەكەین كە بتوانرێ، بەڵام كاری سەرەكی و لەپێشینەی ئێمە هەرێمی كوردستان و ئاساییشەكەیەتی.
سكای نیوز: سەرۆك دەربارەی ئەوەی كە بۆ كاتێك داعش بەرەوڕووی هەرێم بووەوە و هاوپەیمانان وەها بە خێرایی هاتن و هێزی ئاسمانییان بۆ هاوكاریی كوردستان لە جەنگی دژ بە داعش بە كار هێنا، ئەمە لە كاتێكدایە كە بۆ عێراق و سووریا ئەو كارە نەكرا؟
سەرۆك بارزانی: ئەمە ئاراستەكراوە، ئێمە بەهاگەلێكمان لە هەرێمی كوردستان بنیات ناون، لێبوردەیی پێكەوەژیان، دیموكراسییەت، ئازادییەكان و پارێزگاریكردن لە كەمینەكان لە ستەم و چەوساندنەوە، ئەمانە ئەو هۆكارانەن كە ئەمەریكا و ئەورووپا بڕیاری پشتیوانیكردنی هەرێمی كوردستانیان دا و هەڵوێستیان گرت.
سكای نیوز: سوپاس بۆ وەڵامەكەت، بەڵام لە راستیدا وەڵامێكی پڕ نییە، ڕەنگە هۆكاری سەربازی و سیاسیی دیكە لە ئارادا هەبن، ئایا بەڕاستی ئەو وڵاتانە تەنیا بە هۆی ئەو بەهایانەی باست كردن هاتوون، ئەمە لە كاتێكدا بەپێی سیاسەتی ئەم سەردەمە ئاسان نییە؟
سەرۆك بارزانی: ئێمە ئەزموونی سەركەوتوومان لە بەشێكی كوردستان هەیە، ئایینزا و نەتەوە و مەزهەبی جیا لەم هەرێمەدا دەژین، لە ڕووی جوگرافیاوە پێگەیەكی ستراتیژیییمان هەیە، ڕاستە كە هۆكاری سیاسی و ئابووری هەن، بەڵام ئەگەر ئەم بەهایانە لە هەرێمی كوردستان نەبووان، دەیانتوانی پشتگوێی بخەن.
سكای نیوز: پێگەی ستراتیژی بە كام واتا، توركیا و ئێران یان چۆن دەتوانی ئەمەم بۆ شیی بكەیەوە؟
سەرۆك بارزانی: پێگەی ستراتیژی بەو واتایەی كە هەموو سنووری توركیا لەگەڵ هەرێمی كوردستانە، سنووری ئێران بە سەدان كیلۆمەتر لەگەڵ هەرێمی كوردستانە، بەربەستێكە لەبەردەم تیرۆریستان، داعش یان غەیرە داعش، ڕەنگە ئەگەر هەرێمی كوردستان نەبوایە ئەوا داعش دەگەییشتە توركیا و تا بە ئەورووپایش دەگات. هەروەها هۆكارێكی دی ئەوەیە كە، بەرەنگاری داعش بوونەتەوە كە بە هەزاران كیلۆمەتر لێیانەوە دوورە، ئێستا لەگەڵ داعش هەزاران ئەورووپایی هەن. تەرمی زۆرێكیشیان كەوتوونەتە دەست پێشمەرگەوە، بە واتایەكی دی ئەمە بەرگرییە لە ئاساییشی ئەوان.
سكای نیوز: بە واتای ئەمڕۆ ئەوان پشت بە ئێوە دەبەستن وەك ئەوەی بەرگری لە ئاساییشی ئەوان بكەن؟
سەرۆك بارزانی: بە دڵنیاییەوە. چونكە لە ڕیزەكانی داعشدا، هەزاران ئەورووپایی و ئەمەریكایی و ئاسیایی و لە وڵاتانی جیهان لەگەڵیاندان، شەڕكردن لێرە لەگەڵیان، لەوە ئاسانترە كە لە نێو وڵاتەكانیاندا لەگەڵیاندا بجەنگن، باوەڕیشم وایە كە ئەمەیش یەكێك لەو هۆكارانە بێ بۆ ئەو پشتیوانییەی كە لێیان كردووین.
سكای نیوز: كە جەنگ بەرپا بوو سەرەتا سوپاسی ئێرانت كرد، بۆ یارمەتی دان و ئێوە بۆ سەرەتا سوپاسی ئەوانتان كرد؟
سەرۆك بارزانی: ئێمە دەبێ ڕاستییەكان بڵێین، لە یەكەم هێرشدا كە كرایە سەرمان، ئێرانییەكان دوو فڕۆكەی چەك و تەقەمەنییان بۆ ناردین. لەو ساتەدا، پشتیوانیێكی گەورە بوو.
سكای نیوز: لە لایەنی دیكەوە نەهاتن؟
سەرۆك بارزانی: بەر لە هەمووان ئەوان. لایەنی دیكەیش ناردیان، بەڵام یەكەم كاروانی چەك لە ئێرانەوە بۆمان هات.
سكای نیوز: پێشتر، پێشبینی دەكرا ئەمە توركیا بێ، سەرۆك؟
سەرۆك بارزانی: توركیایش چەكی نارد، بەڵام گوتیان كە ڕاینەگەیەنین، چونكە لە بەر هۆی دۆخی ناوخۆوە و لە سەروبەندی هەڵبژاردنی سەرۆكایەتیدا بوون، هەروەها بارمتەیان لای داعش هەبوو.
سكای نیوز: هەیە خوێندنەوەی جیای بۆ ئەم پرسە هەیە، پێوەندیی جەنابت بە توركیاوە، هاوكات پێوەندیی ئابووریی هەرێم بە توركیاوە زۆر باش بوو، بەم دواییە پێوەندییە سیاسییەكانیشتان بێ گرفت بوون، هەیە باوەڕی وایە كە هەڵوێستێكی شەرمهێنە و توركیا ئەوە نەبوو كە بڕیار لە بارەی دۆخی هەرێمی كوردستانەوە بدات؟
سەرۆك بارزانی: لە ڕاستیدا چاوەڕوانی هەڵوێستی بەهێزترمان لە توركیا هەبوو لەوەی كردی.
سكای نیوز: بەهێزتر بە واتای چەكی زیاتر و خێرایی زیاتر؟
سەرۆك بارزانی: بەڵێ. چەكی زیاتر و خێرایی زیاتر لە گەیاندنی، سەرباری ئەوەیش ئێمە لە كێشەكانیان تێدەگەین.
سكای نیوز: ئایا دوودڵی لە هاوكاری هەبوو یان چی؟
سەرۆك بارزانی: توركیا لە بڕیاردانی ڕوون و ڕاست و خێرا، خۆی دەپاراست، هاوكات هۆی دیكە هەڵبژاردنەكان و هەبوونی بارمتەكانی بوو لای داعش، ئێمە لەو هۆكارانە تێگەیشتین، دیسان دەڵێم كە ئەوان هاوكارمان بوون، بەڵام پێمان وا بوو كە دەبێ هەڵوێستی زیاتر و بەهێزتریان هەبێ.
سكای نیوز: پاش ئەوەی ڕووی دا، تۆ ئێستا دڵنیای لەوەی كە توركیا ڕێگری ناكات لە هەرێمێكی سەربەخۆ بۆ كوردستان؟
سەرۆك بارزانی: پێم وایە كە توركیا هاوڕێیە و پێم وا نییە بەرانبەر بە پێشكەوتنی هەرێم بوەستێتەوە.
سكای نیوز: ئەی پێت وانییە بەرانبەر بە ئەو داوایەی تۆ بۆ سەربەخۆیی هەر دژ ناوەستێتەوە؟
سەرۆك بارزانی: ئەمە پرسێكی جیایە. لەبارەی سەربەخۆییەوە، هەڵوێستی توركیا و هەر وڵاتێكی دی نازانین، بەڵام لەو ئاستەی پێوەندیی ئابووریی نێوانمان وەك ئەوەی هەیە، بەهێزە.
سكای نیوز: كاتێك قسە لەسەر بارمتەكانی توركیا دەكەین، كاتێك باس لە چوونە پاڵ هاوپەیمانەتیی نێودەوڵەتی توركیا دەكەین، كاتێك قسە لەسەر ئەو تۆمەتانە دەكەین كە كە دەدرێنە پاڵ توركیا لە پشتیوانیكردنی توركیا بۆ گرووپە تیرۆریستییەكان لە نێویاندا داعش، دەشێ بڵێین كە ڕەسمكردنی سنووری سیاسی و جیۆگرافی نوێ و یەكلاكردنەوەی حیسابات بێ، ئایا ئەم دیمەنانە بەم جۆرە دەبینیت؟
سەرۆك بارزانی: لە ڕاستیدا بەڵگەمان نییە كە توركیا پشتیوانیی داعش دەكات، بەڵام وەهای دەبینین كە سیاسەتی ئەو وڵاتانە جۆرێك لە دابڕانیان پێوە دیارە، نامەوێ دەست وەربدەمە ئەم پێوەندییە پێكناكۆكانە، ئێمە وەك هەرێم دەمانەوێ لەم ململانێ و قەیرانانەی لەو ناوچەیەدا هەن دوور بین و نامانەوێ بەشێك بین لێیان.
سكای نیوز: بەڵام دواجار ئەم قەیرانانە كاریگەرییان بەسەر ئێوەیشەوە دەبێ؟
سەرۆك بارزانی: هەوڵ دەدەین كاریگەرییان نەبێ و خۆمانی لێ بە دوور بگرین، بەڵام بوون بە بەشێك لەو ململانێیانە، جێی بایەخی ئێمە نییە و بە هیچ كلۆجێك نامانەوێ تێكەڵی ببین.
سكای نیوز: جەنابی سەرۆك ئێستا ئێمە چەند لە داعشەوە دوورین كە گفتوگۆ دەكەین؟
سەرۆك بارزانی: نزیكەی 20 تا 25كم.
سكای نیوز: كەواتە با كۆتایی پێ بێنین تا نەهاتوون؟
سەرۆك بارزانی بە پێكەنینەوە: نا، نایەن. مەترسە.
سكای نیوز: داعش كێیە و سەرچاوەی پشتیوانی و دارایی داعش لە كوێوەیە؟ ستراتیژ و ئامانجەكانیان شیاوی هەڵوەستەیە، ئایا وەڵامتان بۆ ئەمانە پێیە؟
سەرۆك بارزانی: ئێمەیش بە دوای هەمان ئەو وەڵامانەوەین. بەو هیوایەیشین كە لە ئەوەی كە ئەو وەڵامانانەمان بداتەوە. لە كوێوە هاتن و ئەو چەكانەیان لە كوێ بوون، ئەو هەموو سامانەیان لە كوێ بە دەست هێنا؟ ئەمانە پرسیاری گەورەن و لە چاوەڕوانیی وەڵامەكانیانین.
سكای نیوز: تۆ بە ڕاستی نازانی یاخوود ناتەوێ وەڵام بدەیەوە، چونكە قورسە تۆ دوژمنێك نەناسی و پێكهاتكەی نەزانی چۆن گەشەی كردووە و لەگەڵیدا بجەنگی؟
سەرۆك بارزانی: لە ڕاستیدا نازانم. زۆر لەبارەیەوە دەزانین، بەڵام چۆن هەموو ئەو چەك و داراییەیان بە دەست هێناوە، ڕەنگە ناڕاستەوخۆ چەكیان بە دەست هێنا بێ، بەڵام ئەمانە پرسیارن و كاتی دەوێ تا وەڵامیان وەردەگرینەوە.
سكای نیوز: سەرۆك تۆ دەزانی كە لەو ناوچانەی مووسڵ و دەوروبەری چیی هەبووە و پێت وایە هەر ئەو چەكانەن كە لە دەست داعشدان؟
سەرۆك بارزانی: ئەمە قۆناخێكی نوێیە. سەرەتای پێكهاتنیانە، چەكیان لە بارەگاكانی سوپای سووریا بە دەست هێنا، لە گرووپی دیكەوە چەكیان دەست كەوت، كە چەكیان لە وڵاتانەوە بە دەست هێنابوو. قسە لەسەر سەرەتاكەی دەكەم، ئەوان لە سووریا سەریانهەڵدا، ئینجا هاتنە عێراق، لە سەرەتای ئەمساڵیشەوە كە هاتنە عێراق، چوونە باشووری ڕۆژئاوای مووسڵ، ئەوكات كۆمەڵەی كەم و بچووك بوون، من پێوەندیم بە سەرۆكوەزیرانەوە كرد، لە هەوڵدانیان ئاگادارم كردەوە، بەڵام بایەخی بەم بابەتە نەدا، بەر لە چوونە نێو مووسڵیش ئامادەییمان نیشان دا كە پێشمەرگە بنێرین بۆ پاراستنی مووسڵ تا شكست نەبات، بە هەمان شێوە سەرۆكوەزیران ڕەتی كردەوە، تا ئەو كاتەی شكستی برد، هەڵبەت شكستی مووسڵ بەم ئاسانییە لە حیساباتی تیرۆریستانیشدا نەبوو، پاش شكستی مووسڵیش دۆخەكە بە ئاستێكی زۆر لەبار چوو. ئەو ناوچانەیشی كە پاش مووسڵ شكستیان برد، لە باشوورەوە بەرەو تكریت و تا دەوروبەری بەغدایش، ئەمە هەمووی داعش نەبوو، بەڵكە هاووڵاتیانیش لەگەڵیان بوون، دواتر داعش دۆخەكەی گرتە دەست، چونكە ڕێكخستنیان هەبوو و دەستیان بەسەر هێندە چەكی پێشكەوتوو و زۆردا گرت كە لە دەست سوپای عێراقدا بوو، بەڵام بەر لەم قۆناخە ئەوان چەكیان لە سووریا دەست كەوتبوو.
سكای نیوز: ئەمڕۆ كە هاوپەیمانەتیی نێودەوڵەتی بۆ بەرەوڕووبوونەوەی داعش پێك هاتووە، ئایا نیازیان پاكە و بۆ ئەو مەبەستەیە؟
سەرۆك بارزانی: نیازی ئێمە پاكە و راستگۆین، بەڵام ناتوانم قسە لەسەر نیازی ئەوانی دی بكەم. دەبێ لە ڕووی مەیدانییەوە بیسەلمێنن.
سكای نیوز: چ خوێندنەوەیەكت بۆ ڕەوشی كۆبانێ هەیە، ئەوە دەستبەرداربوونە؟
سەرۆك بارزانی: كۆبانێ خۆڕاگرە و قارەمانەتیی نواندووە لە بەرگریكردندا، ڕێز لەو خۆڕاگری و بەرگرییەی خەڵكی كۆبانێ دەنێین. بە داخەوە هەڵكەوتەی جیۆگرافی كۆبانێ، بۆ گەیاندنی هاوكاری و پێداویستی هاوكار نییە، لە ڕۆژهەڵات، ڕۆژئاوا و باشوورەوە گەمارۆ دراوە، تەنیا دەرووی لەگەڵ توركیایە، بەڵام لەگەڵ ئەوەیشدا، كۆبانێ خۆڕاگرە و بەرگری نواندووە، ئێمەیش داوامان لە ئەمەریكا و ڕۆژئاوا كرد هاوكاریی سەربازی، پشتیوانیی ئاسمانیی بۆ كۆبانێ دابین بكەن، سوپاسیان دەكەین بە دەنگمانەوە هاتن. لە ڕاستیدا دۆخەكە كارەساتبارە، كاتێك دەبینم كە شارێكی كورد گەمارۆ دراوە و ناتوانم لە ڕووی كردەنییەوە شتێكیان پێشكەش بكەم، خوێن لە دڵم دەتكێ.
سكای نیوز: جەنابی سەرۆك، گلەیی ئەوەتان لێ دەكرێ كە ئێوە ناتانەوێ هاوكاربن و ئەو شارە لەو دۆخەی تێیدایە دەرباز بكەن، ئەمەیش گوایە پێوەندی بە سیاسەت بە توركیاوە هەیە؟
سەرۆك بارزانی: ئەمە بە هیچ كلۆجێك ڕاست نییە، من بێدەنگ نەبووم، داوام لە كۆمەڵگەی نێودەوڵەتی كردووە تا هاوكاریی كۆبانێ بكەن، دیارە كە توركیا ڕێی دا كە هاوكاریی مرۆیی بگەیەنینە كۆبانێ، تەمەننام دەكرد ئەو توانا سەربازییی تەواوم دەبوو تا لە ڕێی ئاسمانییەوە و بە پەڕەشووت پشتیوانیم كردبان. بەڵام هیچ ڕێگای دی جگە لە توركیا بۆ كۆبانێ نییە، باوەڕیشم وا نییە هێشتا توركیا ڕێ بدات هێزێكی سەربازی بە خاكی ئەودا ڕەت بێ و بچێتە كۆبانێ. ئەوەی توانیمان بۆ كۆبانێ پێشكەشمان كردوون، ئەوەی كە بۆ هەولێرم كردووە، بە هەمان حەماس و كۆشش بۆ كۆبانێ كردوومە، بەڵام بەداخەوە، جیۆگرافیای كۆبانێ ڕێگرە لەوەی زیاتری پێشكەش بكەین.
سكای نیوز: دەگوترێ كە توركیا لە ترسی پەكەكە و پەیەدە ڕێ نادات كۆمەك و چەك بگاتە كۆبانێ، دەشگوترێ كە توركیا ترسی لە بنیاتنانی كیانێكی هاوشێوەی هەرێمی كوردستانی هەیە لە سووریادا؟
سەرۆك بارزانی: نازانم كە چ لە توركیا ڕوو دەدات، بەڵام سنووریان بۆ هاووڵاتیان كردووەتەوە، ئێستا كۆبانێ دانیشتوانەكەی لێ نەماون، بەڵام پێشكەشكردنی هاوكاریی سەربازی بۆ بەرگریكاران، نازانم كە توركیا چەكی دابێ یان نا.
سكای نیوز: بەوپێیەی كۆبانێ بۆ تۆ گرینگە، ئایا لەگەڵ سەركردەكاندا لە پێوەندیدا نیت؟
سەرۆك بارزانی: پێوەندیمان هەیە، بەڵام بەپێی زانیارییەكانی من توركیا هێشتا هاوكاریی سەربازی نەكردوون، بەڵام سنووری بۆ ئاوارەكان كردوونەتەوە.
سكای نیوز: بەڵام سنووری بەڕووی ئەو گەنجە كوردانەدا داخست كە ویستیان بۆ بەرگریكردن بگەڕێنەوە كۆبانێ؟
سەرۆك بارزانی: بەڵێ ڕاستە، بەڵام توركیا ئەوە دەكات كە دەیەوێ و بڕیاری ئەو وڵاتە لە دەست مندا نییە، ئەگەر بەدەست من بوایە ڕێگام دەدان.
سكای نیوز: ئەگەر توركیا داعش دوژمنی بێ و لەسەر سنوورەكەیشی بێ، ئەگەر دوژمن یەك بێ، بۆ توركیا ڕێ لەو گەنجانە دەگرێ بگەڕێنەوە كۆبانێ؟
سەرۆك بارزانی: من نوێنەرایەتیی حكوومەتی توركیا ناكەم تا وەڵامی ئەو پرسیارە بدەمەوە، دەبێ بەرەوڕووی ئەوان بكرێتەوە.
سكای نیوز: ناتەوێ توركەكان نیگەران كەیت؟
سەرۆك بارزانی: نا، بەڵام لە ڕاستیدا نازانم توركیا بۆ وەها هەڵوێستێكی وەرگرتووە، نایزانم.
سكای نیوز: توركیا لە بنیاتنانی هەرێمی كوردستانی سووریا بە گومانە؟
سەرۆك بارزانی: ئەگەر گومانی لە دروستكردنی هەرێمێكی وەك كوردستانی هەبێ، لە جێی خۆی نییە. بۆ؟ دەبێ توركیا دژی مافەكانی گەلی كورد لە هەر شوێنێك نەوەستێتەوە، ئەمە ئەو هەڵوێستەیە كە لە توركیا چاوەڕوان دەكەین. یەكێك لە هۆكارەكانی باشكردنی پێوەندیمان لەگەڵ توركیا، گۆڕانكاری لە سیاسەتی توركیا بوو دەربارەی پرسی كورد. ددان نان بە دۆزی كورد و گەلی كورد، چارەی سیاسی بۆ پرسی كورد لە توركیا تەبەنی كردووە، ئەمانە هۆكاری پێوەندییەكانیان گەشە پێ دان، نەك بابەتی ئابووری.
سكای نیوز: سەرۆك دەكرێ بڵێین ئەمانە گۆڕانكاریی ڕواڵەتین و توركیا سەربەخۆیی پێ هەزم ناكرێ؟
سەرۆك بارزانی: هەڵبەت ئەگەر توركیا بۆ سیاسەتەكانی پێشووی بگەڕێتەوە و بەرەوڕوو داواكانی گەلی كورد ببێتەوە، ئەوا ئەوكات هەڵویستی دیكەمان دەبێ.
سكای نیوز: دەربارەی هەڵوێستی (ئۆجەلان) لە ئەگەری لەباربردنی پرۆسەی چارەسەری، ئەگەر توركیا دەربارەی كۆبانێ هەڵوێستی نەبێ، چی دەڵێی؟
سەرۆك بارزانی: باوەڕم وایە هەر هەنگاوێك و ڕووداوێك، نابێ كاریگەری بەسەر پرۆسەی چارەسەرییەوە هەبێ و بەربەستی بۆ بنێتەوە. دەبێ بەردەوام بێ. بە باوەڕی من بەردەوامیی پرسی چارەسەریی ئاشتیانە نابێ ئەم پرسە بە هیچ پرسێكی دییەوە ببەسترێتەوە.
سكای نیوز: بەڵام ڕەنگە وەها هەستێك هەبێ كە توركیا لە ئاكامدا لە گەلەكەی هەڵدەگەڕێتەوە؟
سەرۆك بارزانی: بەڵام كۆبانێ لە نێو سووریادایە.
سكای نیوز: كێ لە كۆبانێ دەجەنگێ، ئایا پەكەكە نییە؟
سەرۆك بارزانی: ڕاستە ئەوان ڕۆڵی بەرچاویان هەیە لە بەرگری لە كۆبانێ، بەڵام لایەنی دیكەیش هەن كە بەرگری دەكەن، خەڵكی بێلایەنیش لە نێویاندا هەن، هەر كەسێك چەكی هەبووبێ و ویستبێتی دەجەنگێ.
سكای نیوز: بنەماكانی هەرێمی سەربەخۆ لە سووریادا هەیە؟
سەرۆك بارزانی: هەرێمی سەربەخۆ، قورسە و وابەستەی جیۆگرافیایە، چونكە لە ناوچەی جەزیرە لە قامیشلۆ ناوچەیەكی دیاریكراو و كوردییە، ئینجا نێوانێك هەیە بە نزیكەی 150كم بۆ كۆبانێ ئینجا نزیكەی 100 كم لەگەڵ عەفرین. ناوچەی پێكەوە بەستراو نین و پچڕان لە نێوانیاندا هەیە.
سكای نیوز: كۆبانێ كە دەكەوێتە نێوەڕاستیان بۆیە گرینگە؟
سەرۆك بارزانی: بە دڵنیاییەوە. ئەوەی داعش دژ بە كۆبانێ و هەرێمی كورستان دەیكات، نەك هەر تەنیا كۆبانێ، لە ناوچە سنوورییەكانیش هێرشیان كردە سەر پەیەدە و ئەوانی دیكە. ئامانجیان لاوازكردنی دۆزی كوردە.
سكای نیوز: گومانت لەوە هەیە وڵاتێك ئەم سیاسەتە پێڕۆ بكات و وەها ئاراستەیان بكات؟
سەرۆك بارزانی: ڕەنگە ئەوان هان درابن. قورسە كە لە حەقیقەتی نیازی داعش تێ بگەین، بەڵام ئەمەیش ڕێی تێ دەچێت. بەڵام بێگومانم لەوەی كە نیازی ڕاستینەی داعش بەئامانجگرتنی دۆزی كوردە، لەهەر چوار پارچەی كوردستان، بەڵام كێ هانیان دەدا و لەو پلانگێڕییە گەورەیە بەشدارە، ئەمە دەبێ لە ڕاستییەكەی بكۆڵینەوە.
سكای نیوز: هەستی كەسی بەراورد بە پێشتر كە بە قاتێكەوە، لە شوێنێكی ئارام و ئەمڕۆیش لێرە لە سەربازگەیەكی، پێشبینی وەها دۆخێكت دەكرد جارێكی دی پێشەوایەتیی پێشمەرگە بكەیت؟
سەرۆك بارزانی بە پێكەنینەوە: من بۆ ئەسڵی خۆم گەڕاومەتەوە. من لە ڕووی دەروونییەوە ئامادە بووم بۆ وەها دۆخێك، بەڵام چاوەڕوانی ئەوە نەبووم، ناچار ببم بگەمە وەها دۆخێك.
سكای نیوز: ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ عێراق، چەند بەرەیەكی شەڕ هەن، ناوەڕاست و باشوور، ئێوەیش لێرە لە جەنگدان، حكوومەتی نوێ لە ئارادایە، پێوەندی ئێوە بە ناوەندەوە چۆنە؟
سەرۆك بارزانی: بڕیاری ئێمە ئەوەیە كە هاوكاری (عەبادی) بین، بڕیاری دەستەجەمعیمانە تا بەشداری لە حكوومەتدا بكەین، ئەگەرچی هێشتا زووە هەڵسەنگاندن بكەین، بەڵام سەرباری سەرنجمان و ئەوەی كە هێشتا شتێكی كردەییمان لێی نەبینیوە، بەڵام بڕیارمان ئەوەیە وەك كۆی عێراقییەكان كەڵك لەو دەرفەتە ببینین و ئەوەی لە ڕابردوودا خراپ كراوە چاكی بكەینەوە، بۆ دەستپێكێكی نوێ و خوڵقاندنی قۆناخێكی نوێ لە عێراق. ڕاستگۆیانە هاوكاریی (عەبادی) دەكەین. ئێمەیش هەمان هەڵوێست لە ئەو دەخوازین.
سكای نیوز: بیرۆكەی ڕاپرسیت ڕەت كردووەتەوە؟
سەرۆك بارزانی: هەرگیز. ئەمە پرسێكە هەرگیز ڕەت ناكرێتەوە.
سكای نیوز: هێشتا كۆنفیدراڵیەتت لە جیاتی فیدراڵیەت دەوێ؟
سەرۆك بارزانی: ڕەنگە گوێت لێ بووبێت كە من چووم بۆ پەرلەمانی هەرێم، پێشنیازم كرد لە سازدانی ڕاپرسی بكۆڵنەوە. گەلی كورد بڕیار لەمە دەدات، وەك گوتم كاری لەپێشینە لە ئێستادا بەرەنگاربوونەوەی داعشە، بەڵام هەرگیز پاشگەزبوونەوە لەم پرسە نییە و بۆ هیچ بابەتێكی دی ئەمە ڕەت ناكرێتەوە.
سكای نیوز: ئەگەر هاتوو عەبادییش داواتان لێ بكات ئەم پرسە دوا بخەن؟
سەرۆك بارزانی: بە هیچ شێوەیەك.
سكای نیوز: كەمێك شەرمهێن نییە ئێوە لەگەڵ هاوپەیمانەكانتان بن و بەرەو ڕاپرسییش بچن؟
سەرۆك بارزانی: ئەمە مافی گەلی كوردە كەی ئەم بڕیارە دەدات، بەڵام ئەمە پرسێكە كەی و چۆن ئەنجامی دەدەن شتێكی دیكەیە. بەڵام ئەگەر ڕێ لە گەلی كورد بگیرێ بڕیار لە چارەنووسی خۆی بدات، ئەمە بۆ هیچ كەسێك نییە ڕێگری بكات و بەرهەڵستی بكات، چونكە ئەمە مافێكی سرووشتییە.
سكای نیوز: مسعود بارزانی ئەمڕۆ شەڕی سەربەخۆیی دەكات؟
سەرۆك بارزانی: باوەڕم بەم پرسە هەیە و بە مافێكی سرووشتی دەبینم، بەڵام ئەوە من نیم بڕیار لەم پرسە دەدەم، بەڵكە من ئەم بابەتەم بۆ گەلی كورد جێ هێشتووە و ئەوە گەلی كوردە بڕیار لە مافی دەدات.
سكای نیوز: بەڵام تۆ هێشتا لە ڕووی كردەنییەوە ڕابەرایەتیی شەڕی سەربەخۆیی دەكەیت؟
سەرۆك بارزانی: ئەمە شەرەفێكی گەورەیە.
سكای نیوز: بەرەی كەركووكیش دوانەخراوە؟
سەرۆك بارزانی: كەركووكیش ڕاپرسی دەیگرێتەوە، كەركووكییەكان خۆیان بڕیار دەدەن. بەڵام لە هەر دۆخێكدا بێ، كەركووك دەبێ نموونەی پێكەوەژیانی ئایینی و مەزهەبی بێ.
سكای نیوز: نەوت، ئەو كێشە ئەزەلییە كەی چارە دەكەن؟
سەرۆك بارزانی: حكوومەتی هەرێم لە ئێستادا لە پێوەندی ڕاستەوخۆ و بەردەوامدایە لەگەڵ حكوومەتی بەغدا بۆ چارەكردنی پرسی نەوت. بە خۆشحاڵییەوە ئێستا وەزارەتی نەوت لە دەست برا و كەسێكە كەلێی ڕادەبینرێ ئەم كێشەیە چارە بكات. ئێمەیش بە جیددی هاوكاری دەبین و، پێم وایە دەشێ چارە بكرێ.
سكای نیوز: ئاماژەكانی چارەسەری چین؟
سەرۆك بارزانی: هێشتا دەركەوتە نین، بەڵام نیەت و ئامادەیی هەیە. ئامادەیی هەیە بە جیددی بچنە دانوستانێكەوە تا گەییشتن بە چارەكردن. پێشتر بڕیار درابوو كە نەگەینە چارەسەر.
سكای نیوز: ئەمە بڕیاری كەسی بوو؟
سەرۆك بارزانی: بەڵێ، بڕیاری كەسی بوو. بڕیاری میزاجی بوو و هەڵقوڵاوی ڕك و كینە بوو، ڕك بەرانبەر بە گەلی كورد.
سكای نیوز: ڕێی تێ دەچێ لۆژیكی كەسێك ئەوا بێ؟
سەرۆك بارزانی: كارەساتەكە ئەمەیە. لۆژیكی كەسێك و دووان و سێیان، جێی دەستوور و یاساكان و ئەنجوومەنی وەزیران و پەرلەمان و هەموو دەستگاكانی دەوڵەت بگرێتەوە، هەر بۆیە عێراق بەم ڕۆژە گەییشت.
سكای نیوز: دەگوترێ لە بەغدا تەنیا ڕووخسارەكان گۆڕاون، وڵاتانی هەرێمی ڕۆڵی سەرەكی لە عێراقدا دەبینن، ئێران و توركیا و هێزی دی هەن، كە ڕووخسارەكان دەگۆڕن، بەڵام سیاسەت هەمان سیاسەتە، بۆیەیشە پرسەكان لە شوێنی خۆیانن و پرسەكە گۆڕینی ڕووخسارێك بە هیی مالیكی نییە؟
سەرۆك بارزانی: بە دڵنیاییەوە وڵاتانی هەرێم كاریگەرییان هەیە، بەڵام وەها پێویست دەكا سەركردەكانی عێراق خۆیان بڕیار بدەن و ڕێ نەدەن ئێران و غەیری ئێرانیش بڕیاری ستراتیژی و گرینگ وەربگرن، ئەمەیش دەكەوێتە سەر كەسایەتیی بەرپرسە عێراقییەكان، پێم وایە ئێستا كەسایەتیی نیشتیمانی لەخۆ دەگرێ كە بڕوای بە دۆزی نیشتیمانی هەیە، بڕوایان بە دیموكراسیەت و چارەی قووڵی كێشەكان هەیە. بۆیە دەبێ كات و دەرفەت بدەین بەو حكوومەتە. من لەگەڵ ئەوەدام باشترین پێوەندیمان لەگەڵ كۆی دراوسێكاندا هەبێ، نامانەوێ بكەوینە ململانێ و دووبەرەكی لەگەڵیاندا، بەڵام ڕەتی دەكەمەوە و داوایش لە كۆی سەركردە عێراقییەكان دەكەم هەر دەستتێوەردانێك بكرێت لەو پرسانەی كە عێراقییەكان دەبێ بڕیار لە چارەنووسی خۆیان بدەن.
سكای نیوز: ئێوە وەك هەرێم بۆ كۆتاییهێنان بە داعش و بنەبڕكردنی چەندتان پێ دەچێ؟
سەرۆك بارزانی: قورسە كات دیاری بكەین.
سكای نیوز: كەواتە بۆ ساڵان درێژە دەكێشی؟
سەرۆك بارزانی: نا. پشتیوان بە خوا ساڵان ناخایەنێ، بەڵام ئاسانیش نییە، لە ڕاستیدا ناتوانم كات دیاری بكەم، ئەمە قورسە.
سكای نیوز: لە ڕووی چەكەوە ئێوە لە بارێكی ئاسوودەییدان؟
سەرۆك بارزانی: لە پێشتر باشترین، بەڵام لە ئاستی پێویستدا نییە.
سكای نیوز: ئێوە چیتان دەوێ؟
سەرۆك بارزانی: چەكی پێشكەوتوو و قورسمان دەوێ.
سكای نیوز: هێشتا نەیانداونەتێ؟
سەرۆك بارزانی: نا هێشتا نەیانداوینەتێ. هێشتا ئەو چەكەمان پێ نەگەییشتووە كە پێویستمان پێیەتی. ئەو چەكەمان نەگەییشتووەتێ كە جەنگەكە بە خێرایی یەكلا دەكاتەوە.
سكای نیوز: ئەمە پەیمانن یان سڵەمینەوە هەیە لەوەی ئەو چەكە قورسانەتان پێ بگەن؟
سەرۆك بارزانی: پەیمان هەن، بەڵام پەیمانی بێ كردار كەڵكی نییە. ئێمە كردارمان دەوێ.
سكای نیوز: جەنابی سەرۆك، تۆ پێت وایە ئەم چەكانەتان پێ بگات یان نا؟
سەرۆك بارزانی: پێم وایە چەكی زۆر پێشكەوتووترمان پێ بگات لەوەی پێمان گەییشتووە، بەڵام لەسەر ئەو باوەڕە نیم، ئەو چەكەمان پێ بگات كە ئێمە پێویستمان پێیەتی.
سكای نیوز: ئایا ئامانجی هاوپەیمانانی نێودەوڵەتی، بنەبڕكردنی داعشە لە عێراق، یاخوود لاوازكردنی؟
سەرۆك بارزانی: بڕوام وایە كە بنەبڕكردنیەتی.
سكای نیوز: پێت وایە ناوچەكە هەمووی لەبەریەك هەڵوەشێتەوە؟
سەرۆك بارزانی: ڕەنگە وابێ. ڕەنگە ناوچەكە لەبەردەم گۆڕانكاریی گەورەدا بێ.
سكای نیوز: چۆنی دەبینی، مسعود بارزانی چۆن لە ڕەسمی نەخشەی ناوچەكە دەڕوانێ؟
سەرۆك بارزانی: پیرۆزی بۆ سنوور لە ئارادا نەماوە، ئەو سنوورەی كە پاش سایكس پیكۆ دیاری كراوە. ڕەنگە سنوور جارێكی دی دیاری بكرێتەوە. وەك نموونە، ئێستا سنووری نێوان عێراق و سووریا وەك سنوور نەماوە، داعش بە ویستی خۆی پێیدا دێت و دەچێت، بێ ئەوەی ڕێگری لێ بكرێ.
سكای نیوز: كاتێك باس لە لەبەریەك هەڵوەشانەوەی ناوچەكە دەكەین، دەشێ هەرێمـی كوردستان بۆ سووریا و توركیا پەل بكێشێ و سنوور فراوانتر ببێ؟
سەرۆك بارزانی: هەر بەشێكی كوردستان، پێویستە چارەیەكی گونجاو بە دۆخەكەی بۆ بدۆزرێتەوە. من قسە لەبارەی هەرێمی كوردستانەوە دەكەم، نامانەوێ پەل بۆ ناوچەی دی بكێشین، بەڵام لە داهاتووی دوورمەودادا ئەمە دۆزی نەتەوەیەكە و هیی ئەمڕۆ نییە. بەڵام ئێمە لە ئێستادا چاومان لەسەر هەرێمی كوردستان. ئامادەیشین پشتیوانی و هاوكاریی بەشەكانی دی بكەین، تا بە لێكتێگەییشتن بگەن بە مافەكانیان.
سكای نیوز: پێوەست بە باقیی نەخشەكە، هیلالی شیعی، سوننە لە نێوەڕاست، چۆن لە هەریەك لە سووریا، لوبنان دەڕوانی، ئایا پێت وایە پەل بۆ وڵاتانی دی بكێشێ؟
سەرۆك بارزانی: لە ڕاستیدا زۆر لەم وڵاتانە لە ڕووی كردەییەوە دابەش بوون. ڕاكردن لە كێشە و داننەنان بە كێشەكان بە واتای نەبوونی كێشە نییە، ئێستا عێراق دابەشبوونی كردەیی بەخۆوە بینیوە، لە سووریا و لوبنان بە هەمان شێوە، لە یەمەنیش هەمان دابەشبوون هەیە. كۆی ناوچەكە لەبەردەم بوركانێكدایە، ئەو بوركانە دەتەقێتەوە یاخوود كپ دەبێتەوە، بەڵام بێگومان ئەو دۆخەی لە ئارادایە، بە واتایەكی دی ئەو دۆخەی پاش سایكس پیكۆ وەك خۆی نامێنێتەوە.
|