كەناڵی "BBC" بەشی فارسی لە بەرنامەی "سەفحەی دوو"ی دیمانەیەكی لەگەڵ مەسعود بارزانی، سەرۆكی هەرێمی كوردستان، ئەنجامداوە . پێشكەشكاری بەرنامەكە ئاماژە بەوەدەكات كە داعش تا ئێستایش زیاتر لە هەزار كیلۆمەتر سنووری لەگەڵ هەرێمی كوردستانی عێراق دا هەیە و، بەهۆی پێكدادانی نێوان هێزەكانی پێشمەرگە و تیرۆرستانی داعشەوە لە چەند مانگی ڕابردوودا زیاتر لە700 پێشمەرگەی كورد شەهید بوون. لە هەمان كاتیشدا، هەرێمی كوردستان ئێستا میوانداریی زیاتر لە2 ملیۆن ئاوارەی سوریا و عێراق دەكا، كە بەهۆی بارودۆخی ئەمنیەوە ئاوارەی هەرێمی كوردستان بوون.
* سەرەتا داعش توانی هەرێمی كوردستان تووشی شۆك بكات و غافڵگیرتان بكات. چۆن بوو توانیتان بەو شێوەیە بێنە پێشەوە؟
- سەرۆك بارزانی: ئەوان توانیان1700 ئۆتۆمبێلی سەربازیی زرێدار لە سوپای عێراق بگرن و، لە هەمان كاتیشدا توانییان چەندین چەكی قورسی دیكەیش لە سوپای عێراق و سوپای سوریا بەدەست بێنن. لە هەمان كاتدا، هێزەكانی پێشمەرگە ئەزموونی شەڕی ئەو تیرۆرستانەیان نەبوو و چەكەكانیان تەنیا كلاشینكۆف و بی كەی سی بوو. هەموو ئەو چەكانەیش چەكی كۆنن، بۆیە داعش لە سەرەتاوە توانی پێشڕەوی بكات تا بەشێوەیەكی تەدریجی بارودۆخەكە كەوتەوە دەست پێشمەرگە. هۆكاری سەرەكیی پێشەرەوییەكانی داعش ئەوەبوو كە سوودیان لە ژمارەیەكی زۆری زرێپۆش وەرگرت و ئێستایش هێزی پێشمەرگە لە قۆناغی هێرش بردندایە و چەندین كردەوەی گەورەیان بەسەركەوتوویی ئەنجامداوە.
* ئەو وەحشیگەری و كوشتارەی كە ئەنجامیاندا، ئێمە پێشتر ئەوەمان نەبینی بوو؟
- سەرۆك بارزانی: "بەڵێ زۆر ڕاستە ئەو تاوانانەی كە داعش ئەنجامیداون، بە درێژایی مێژوو، یاخود دەتوانین بڵێین لە مێژووی نوێدا نەبووە و، تائێستا هیچ كەسێك ئەم جۆرە تاوانانەی ئەنجامنەداوە. تەنانەت حكوومەتەكانی پێشووی عێراق و بگرە حكوومەتی بەعسیش، كە چەندین تاوانی دژی گەلی كورد ئەنجام دا. بەڵام هیچ كام لەوانە نەگەیشتنە تاوانەكانی داعش. چونكە گەیشتە ئاستێك كە تەعەدایان لە نامووسی خەڵكی كرد و تەجاوزیان كرد. داعش لە تاوان و جینایەتكاریدا پێش هەموو تاوانبارەكان كەوتووە.
* هەم ئێوە و هەم سەرۆك وەزیرانی هەرێم، ئاماژەتان بەوەداوە كە تا كورد بەچەكی قورس پڕچەك نەكرێن، ستراتیژییەتی ڕووبەڕووبونەوەی داعش پێشكەوتنی زیاد بەخۆیەوە نابینێت. ئەو چەكە قورسانە چۆن چارەسەر دەكەن، ئەوانەی بڕیار بوو ئەو چەكانەتان پێ بدەن، ئامادەن ئەو چەكانەتان پێ بدەن؟
- سەرۆك بارزانی: من پێویستە ڕاستییەك ڕوون بكەمەوە، بەو چەكانەی كە لە دەستی پێشمەرگەدایە و بەو یارمەتییانەیش كە هێزەكانی هاوپەیمانان بە ئێمەیان داوە، تەنیا هێزەكانی پێشمەرگەن كە توانیانیویانە ئەو سەركەوتنانە بەدەست بێنن، من پێموایە كە هیچ كەسێكی دیكە لە دونیادا ناتوانێت بەو چەكە كەمانەی، كە هێزەكانی پێشمەرگە لە ژێر دەستیان دایە، بتوانن ئەو شەڕەی پێ بكەن. ئەگەر هێزی پێشمەرگەی كوردستان چەكی قورسی لە بەردەست بووایە زۆر ئاسانتر و خێراتر دەیانتوانی شەڕەكە ببەنەوە. بەڵام هێشتا ئەو چەكانە نەگەیشتوونەتە دەستی ئێمە، ئێستایش بۆ بەدەستهێنانی ئەو چەكانە لەگەڵ ئەمەریكا و حكوومەتی بەغدا و هاوپەیمانانین، بەڵام هێشتا ئەو چەكانەمان بەدەست نەگەیشتووە" .
* ئەگەر ناوی چەكێكی قورس ببەیت كە پێویستتانە، چ چەكێكە؟
- سەرۆك بارزانی: تانك بۆ ئێمە زۆر پێویستە، هەروەها مودەرەعە و تۆپخانە و هێلیكۆپتەری جەنگی".
* لەم بارودۆخەی كە تێیداین و بەو پێداویستییانەی كە لەبەردەستدان و ئەو هێرشە ئاسمانییانەی كە ئەنجام دەدرێن، پێتوایە كە شەڕی داعش تاكەی بەردەوام دەبێت؟
- سەرۆك بارزانی: ئاسان نییە كە كاتێك بۆ كۆتایی ئەو شەڕە دابنێین، بەڵام دەتوانین بڵێین هێرشی فرۆكە جەنگییەكانی هاوپەیمانان زۆر كاریگەربووە. بەڵام تەنیا لە ڕێگەی سەربازییەوە ئەو شەڕە كۆتایی پێ نایەت. ئەمە ڕەهەندی فیكری و سیاسی و ئابووریشی هەیە و دەبێت بەرنامەی پتەو بۆ شكستپێهێنانی داعش ئامادە بكرێت.
* ژمارەیەكی زۆر ئاوارە لە هەرێمی كوردستان هەن و، پرسیاری ئەوە دەكەن كەی دەگەڕێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان؟
- سەرۆك بارزانی: هێزی پێمشمەرگەی كوردستان، تا ئێستا توانیویەتی ناوچەیەكی بەرفراوان لە دەست تیرۆرستانی داعش ئازاد بكات. بەڵام تیرۆرستان ژمارەیەكی زۆر لە شارۆچكە و گوندە ئازادكراوەكانیان بۆمب ڕێژكردووە، ژمارەیەكی زۆر لەو خانەوادانەی كە گەڕاونەتەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان كاتێك چوونەتەوە ناو ماڵی خۆیان ماڵەكەیان تەقیوەتەوە و سەروماڵیان لە دەست داوە و، ئەوەیش یەكێكە لەو كێشانەی كە لە ناوچە ئازادكراوەكاندا هەیە. لە چەندین ناوچە تیمی ئەندازیاریی هێزی پێشمەرگەی كوردستان، كە پێداویستیەكی كەمیان لە بەردەستدایە، توانیویانە ئەو ناوچانە لە مین پاك بكەنەوە و، خەڵكیش گەڕاونەتەوە سەر ماڵ وحاڵی خۆیان. بەڵام كاتێك ئەو خەڵكە دەتوانێت بگەڕێتەوە سەر ماڵ وحاڵی خۆی كە داعش لە مووسڵ دەربكرێت، چونكە زۆربەی دانیشتووانی دەورەبەری مووسڵ مەسیحی و توركمان و عەرەبن و لە هەمان كاتیشدا شوێنێكی وەك شنگال، كە كوردن، تەنانەت ئەگەر ئێمە لە ڕووی سەربازییشەوە بتوانین ئەو شوێنانە ئازاد بكەین، كە دەشتوانین، بەڵام ئەو ناوچانە لە مووسڵەوە نزیكن و داعش دەتوانێت لە ناو مووسڵەوە بۆردومانی ئەو شوێنانە بكات، بۆیە بەوشێوەیەیش خەڵك دووبارە ناتوانن بگەرێنەوە سەر ماڵ و حاڵی خۆیان و لە ژێر ئاگری تۆپخانەكانی داعش دا بژین. بۆیە ئەم كارە پێویستیی بە هێرشێكی گەورە هەیە، وەگەرنا ژمارەیەكی زۆر ناوچەی ئازادكراو هەن و خەڵكی دەتوانن بگەڕێنەوە شوێنەكانیان و زۆربەی خەڵكی گوندەكانیش گەڕاونەتەوە .
* هیچ بەرنامەیەكتان بۆ مووسڵ هەیە؟
- سەرۆك بارزانی: ئەوە پێوەندیی بە حكوومەتی فێدراڵ و خودی خەڵكی مووسڵەوە هەیە، ئەگەر ئەوان بەرنامەیەكی لەو شێوەیەیان هەبێت، ئێمەیش ئامادەین هاوكارییان بكەین،بەڵام ئێمە بەتەنیایی كارێكی لەو شێوەیە ناكەین و هۆكاریشی ئەوەیە كە ڕەنگە شەڕەكە ببێتە شەڕی كورد و عەرەب، كە ئێمە نامانەوێت شتێكی لەو شێوەیە ڕووبدات.
* رێككەوتنی ئەو دواییەی هەولێر و بەغدا، زیاتر ڕێكەوتنێكی بواری نەوتە. بەڵام بڕیاریش وایە كە ملیارێك دۆلار بۆ هێزی پێشمەرگە و ڕاهێنانی بنێردرێت و تاچەند ئۆمێدەواری بەو ڕێككەوتنە كە جێبەجێ بكرێت و بەردەوام بێت؟
- سەرۆك بارزانی: ئەم ڕێككەوتنە هەنگاوێكی گرنگ و دەستپێكێكی گرنگە، وە لەلایەن ئێمەوە ئامادەگییەكی تەواو هەبوو و هەیە. ئەو ڕێككەوتنە دەتوانێت ببێتە هۆی چارەكردنی ژمارەیەكی دیكەی كێشەی نێوان هەولێر و بەغدا. بەڵام ئەوەیش پەیوەندیی بە بەرانبەرەكەمان، واتە حكوومەتی فیدراڵەوە هەیە. بەڵام تا ئێستا ئەو ئیرادەیە لە نێوان هەردوولادا بۆ لێك تێگەیشتن هەیە و هیواخوازین بگەینە ئەنجامێكی باش، بەڵام دەبێت چاوەرێ بكەین تاكو بزانین بەكردار چی دەكرێت.
* گۆڤاری تایم تۆی وەك یەكێك لە كەسایەتییەكانی ساڵی2014 دانابوو، دەمویست پیرۆزباییت لێ بكەم و لە هەمان كاتیشدا هەڵوێستی ئێوە بەرانبەر ئەو كارەی گۆڤاری تایم چیە؟
- سەرۆك بارزانی: زۆر سوپاسی ئێوە و ئەوانیش دەكەم، بەڵام لە ڕاستی دا من هەموو ئەو پێشمەرگانەی كە ئەمڕۆ قارەمانانە لە شەڕدان لە خۆم بە شیاوتر دەزانم.
|