Presidency of the Kurdistan Region of Iraq

Serok Nêçîrvan Barzanî: Desthilata dadwerî nabê li bin hejmûna siyasetê da bê

2021-12-08T16:28:29.000000Z
Bikarkirina fermî
Îro çarşem 08.12.2021 birêz Nêçîrvan Barzanî Serokê Herêma Kurdistanê gotarek li rêwresma sondxwarina birêz Dadwer Ebdulcebar Ezîz Hesen Serokê Dadgeha Pêdaçûnê û Serokê Encumena Dadweriya Herêma Kurdistanê da pêşkêş kir ku li Serokayetiya Herêma Kurdistanê birêveçû.

Li gotara xwe da Serok Nêçîrvan Barzanî tîşk xiste li ser rewşa desthilata dadwerî û kêşe û gefên li ber wê, her wiha tekez li ser girîngiya serbixweyî ya desthilata dadwerî û serweriya yasa kir û bi bingeha damezrandina sîstema demokrasî û civaka pêşketî da zanîn.

Rêzdar dûpat kir ku divê desthilata dadwerî bi tevahî li bandor û hejmûna siyasî dûr bê û ew bi xwe berevaniyê li xwe bike, desthilatên din û hemû aliyek jî divê rêz li serbixweyî ya dadwerî û serweriya yasa bigrin û yasa li ser hemûyan ve bê heta welatî bawerî bi dadwerî û yasa hebê.

Eve jî naveroka gotarê ye:

Roj baş...

Birêzan Serok û Endamên Encumena Dadweriya Herêma Kurdistanê!

Dadweran û amadebûyên birêz!

Roja we baş, bi xêrhatin...

Di destpêkê de dixwazim pîrozbahiyê li birêz Dadwer Ebdulcebar Ezîz Hesen, ji bo sondxwarina wî ya wekî Serokê Dadgeha Pêdaçûnê û Serokê Encumena Dadweriya Herêma Kurdistanê bikim, hêviya serkeftinê ji bo birêz û ji bo we hemû aliye dixwazim, serkeftî bin.

Birêzan...

Bingeha serekiya her welat û sîstemeke demokrasî û civakeke pêşketî ku têda welatî bawerî bi niha û paşeroja xwe hebê û lê piştrast bê, pêkhatiye li cûdakirina her sê desthilatên yasadananê, bi cîhkirin, dadwerî. Her yek ji wan pêgeha serbixwe û berpirsiyariya xwe ya cûda heye.

Armanca me eweye ev desthilat li Herêma Kurdistanê bi awayeke bêne cûda kirin û peywendiya wan bi cûreyek bê rêkxistin ku hîç kes ji wan hejmûnê neke ser ewê din û dest nexe nav karubarê navxweya hevdû. Eve ji bo me girîngtirîn hengavê bi damezraweyî kirina ezmûna hukimraniya Herêma Kurdistanê û avakirina demokrasî û civakeke medenî û pêşketiye.

Serbixweya desthilata dadwerî du rehenda xwe heye:

Yekem, serbixweyî ya dadweran.

Duyem, serbixweyî ya damezraweya dadwerî.

Serbixweyî ya Dadweran: Wate dadwer bê alî û azad bê di dema biryardanê da, ji bo eve jî divê serbixweyî û asayîşa darayî hebê. Parastî bê li her çavkaniyeke kartêkirina nehêja de. Dûr bê ji hemû cûre tundiyek, gefek, bêzarkirineke raste rast yan neraste rast xwe ji çi hikûmet bê, yan kesayetiyê siyasî bin, yan desthilatdar bin, xizm û kesê wan bin, yan aliyeke berjewendîdar bê.

Serbixweyî ya Damezraweya Dadwerî: Bi wê wateyê Encumena Dadwerî wekî damezraweya serbixwe bê û li bin hejmûna hîç yek ji damezraweyên hikûmetê yan Parlemenê da nebê. Bi tu awayekê li bin bandora desthilata siyasî da nebê û nebê amrazê destê siyasetê. Peywendiya damezraweyî li gel desthilata bi cîhkirin û desthilata yasadananê da hebê.

Erkê Encumena dadweriye ku dadweran ji çavkaniyên nehêjayên kartêkirinê biparêze. Eve ew dem dibê ku piştrastiyê bide wê biryara dadwerên bê alî û diruste û tenê li ser bingeha yasayê wan biryaran ku têne dayîn. Ji bo eweye welatî di dema dadgehîkirinê da piştrast bê ji wê yekê ku dadperwerane muamele û dadwerî li gel da tê kirin. Bi başî guh lêgirtinê û daxwazên wê bihîstî bin. Welatî divê bawerî hebê bi wê yekê dadwer li hemû fişareke derekî bi dûre û tenê bi wîcdan û pêgiriya xwe ya bi yasa ve, peywiste. Welatî dema pêgirî dadwerî û yasa dibe ku piştrast bê, azad û serbixwene.

Lê belê birêzan,

- Gelo rastiya desthilata dadwerî li Herêma Kurdistanê wihaye?

- Gelo serbixweye û li bin hejmûna desthilat û siyaset û hîç bandorek da nîne?

- Gelo welatî bi tevahî bawerî bi desthilata dadwerî heye?

- Gelo desthilata Dadwerî û Encumena Dadwerî û Dadwerên birêz wekî pêwîst desthilata xwe ya yasayî bikaranîne ji bo parastina serbixweyî ya xwe ku bi yasa ev serbixweyî parastiye?

Bêguman, bersîva van pirsiyaran axaftinên zêde û nêrîn û nirxandinên cûda hildigrin. Bi piştrastiyê ve wekî hemû kaye û warên din, desthilata dadwerî jî gelek car kirine û dikin babeta nakokî û propagandeyê û şerê siyasî û medyayî ya li Herêma Kurdistanê da. Hewl tê dayîn dest li pakî û serbixweyî û pîşeyîbûna wê bidin bo ku wê baweriya welatî bi desthilata dadwerî û dadgehê bê lawaz kirin.

Lê belê bersîva eve, dadweriyeke dirust û yasaparêzî û serbixweyî ya dadgehe. Her çi têbîniyek jî hebê, desthilata dadwerî yek ji bingeha bi hêz û serekiyên qewareya Herêma Kurdistanê ye. Amadehî û rol û pêgeheke mezin heye û xizmeteke zêde dike. Rola mezin li damezrandina bingeha yasayî ya Herêma Kurdistanê da dîtiye û dibîne.

Her çende birêzan,

Li gel ewe da jî, wekî hemû warên din, nabêjîn desthilata dadwerî li Herêma Kurdistanê temame û hîç kêşeyeke xwe nîne! hinek rastî heye divê gelek bi wêrekiyê ve qebul bikîn û bipejirînîn. Desthilata Dadwerî kêşe û gefên ciddî li ber wê da heye û divê bêne çareser kirin! kêm û zêde hewla destêwerdan û hejmûn û bandora siyasî li ser hinek aliyên desthilata dadwerî da heye û divê rê li wan bê girtin!

Pirsiyar eweye, çawa rûbirûyê gefan bibîn? çawa kêşeyan çareser bikîn û hemû cûre destêwerdan û hejmûn û bandorek li ser desthilata dadwerî rabigrîn?

Bi baweriya min berî hemû tiştekê divê desthilata dadwerî bi xwe dakokiyê li desthilata xwe bike ku bi yasa hatiye parastin! Divê ew bi xwe îradeya ciddî ya rûbirûbûna gefan hebê. Parêzerê desthilata xwe bê û bê tirs û bi wêrekiyê ve, berevaniyê li desthilatên xwe bike ku yasa pê daye. Rê nede û bi tu awayekê jî qebûl neke hîç desthilat û hîç kesek û hîç hêzek û hîç aliyek bi her hêcetek ve bê, dest bêxe nav karubarê wan! neçê bin barê hîç gef û bandor û karîgerî û daxwaziyeke neyasayî ve, êdî li her pêgehek û li her cîhek û ji her kî ve bê!

Bêguman li gel ewe da, her du desthilatê bi cîhkirin û yasadanan û her desthilateke dinê siyasî, hizbî, serbazî, kargêrî û her wiha darayî jî, rêz li desthilata dadwerî bigrin û bi tu awayekê destêwerdanê li dadweriyê da nekin.

Desthilata Dadwerî, berpirsiyariyetiyeke mezin li ser milên wê ye. Encumena Dadwerî û dadwerên birêz, divê li asta wê bepirsiyariyetiyê da bin. Biçin bin barê wê erka giran û wîcdana xwe beramber bi xwe û beramber bi xwedayê xwe û beramber bi xelkê Kurdistanê, bextewer bikin.

Eger dadwer bi xwe amade nebê parêzgerî û berevaniyê li serbixweyî û desthilatên xwe bike, eger hejmûn û bandor û gefan red neke û wêrekane beramberê wan ranewestê, li ber xweda û li ber xelkê da berpirsiyar dibe.

Dadwerî, berdê bingehê bawerî û piştrastiya welatiyane. Dadweriyeke bi hêz û tije, parêzerê yekemê civak û selametiya sîstema siyasî û hukimranî û kargêrî û aboriye li her welateke li cîhanê da. Peywendiyeke raste rast li navbera pêşketina aborî û parastina samanê li gel serweriya yasa da li welatan heye.

Nebûna serweriya yasa, veberhênanê sist dike, eve jî aboriyê lawaz dike. Lê belê hebûna serweriya yasa hana verberhênanê dide ku eve jî raste rast bandorê li ser pêşketina aborî li her welatek heye. Eve bi taybetî ji bo welatên wekî Herêma Kurdistanê raste ku bi rêya pêşketina aborî û demokrasiyê de dimeşe. Ji bo wê yekê li Herêma Kurdistanê serweriya yasa du car pêwîstî ye, carek ji bo wê yekê hevkarê me bê li pêşketina aboriya li Herêma Kurdistanê, carek jî ji bo ewe hevkarê me bê li çespandina bingehên demokrasî û civakeke pêşketî.

Birêzan!

Armanca me eweye sîstemeke demokrasiyê ava bikîn ku li gel welatiyan da bi nermî muamele bike, lê belê sîstemeke demokrasî tenê dema dikarê pêkbê ku yasa serwer bike. Serweriya yasa jî tenê dema desteber dibê ku sê desthilatên yasadananê, bi cîhkirin û dadwerî ji hevdû bi tevahî bêne cûda kirin. Wate bi bê nasandin û serbixweyî û bihêzbûna desthilata dadwerî, zehmete sîstemeke demokrasî li tu welatek dirust bibê!

Kultûr jî wekî bingeha serweriya yasa ye. Ewê peywiste bi kultûr ve, perwerdeye ku roleke zêde li pêşxistina bi serweriya yasa de heye. Li rêya perwerde û fêrkirinê ve dikarê karek bê kirin ku kultûr bibê palpiştiyeke bihêz û yek ji pêkhênerên serweriya yasa bê.

Bi raya min eve jî bi du rêyan dibê:

Yek: Handana welatiyan bi awayek ku li jiyana xwe ya rojane da biha û rêz ji bo bingehên serweriya yasayê deynin.

Du: Welatî bêne hişyar kirin bi encamên başên serweriya yasa û bêne fêrkirin li ser pêgiriya wan ya bi yasayan ve.

Çaverêyî ya we ji welatiyan eweye ku pêgirî yasa bin, êdî eger bi wan xweş bê, yan bi wan nexweş bê! Herdem ewe li bîra we bê welatî tenê demek dikarê rêz li yasa bigrê ku bibîne yasa li ser siyasetê ye û dikare tixûbek ji bo desthilatê deyne. Tenê wê demê yasa wê baweriyê li cem welatiyan dirust dike ku dikarê biparêze. Ji bo wê yekê çaverwaniya welatiyan ji we eweye ku yasa ji bo hemuyan û ji bo hemû aliyek wekî hev bê bi cîhkirin.

Hêvîdarim li asta çaverêyiya wê sondê bin. Hêvîdarim li asta çaverêyi ya eweda bin ji bo bi destanîna baweriya welatiyan, desthilata dadwerî divê serbixwe bê li nirxandina belge û li karpêkirina yasa û li biryardana li ser encama dosyayan, bêyî wê yekê guh bi wê yekê bêdayîn gelo kî dilxweş û kî dilxweş nabê!

Pêwîste erkê bi serwerkirina yasa bi cîh bigihîne û dadperwerane û bê aliyane biryarê li ser dosyayan bide. Tenê wê demê ku welatî dikarin bawer bi paqijiya proseyê û bi dirustiya encamên wê bikin. Wate, çaverêyiya me û hemû gelê Kurdistanê ji dadweran çî ye? çaverêyiya me eweye ku serbixwe bin.

Birêzan...

Desthilata dadwerî divê kar bike ji bo wê yekê dadgeh û dadwer cihê bawerî û baweriya zêdetirê welatiyan bin. Eger bawerî bi dadgehê nebê, tawan zêde dibe, hêvî bi tolhildanê dibin, aştiya civakî bi tevahî dikevê metirsiyê ve. Dadgeh û dadwer divê ji kêşeyên siyasî dûr bin û aligiriya wan nekin.

Nabê kes li ser rûyê yasayê bê, em hemû divê beramber bi yasa wekhev bin. Dadwer divê kar û erkên xwe gelek bi dilsozî û bêalî û destpakiyê ve encam bide. Pêwîste girîngiyeke zêde bidin wan dadgehên rojane û berdewam, peywendî û ser û karê wan li gel welatiyan da heye, ji ber ku bingeha hukimdanê ji wir ve tê danîn.

Divê li dadweriyê da bingehên mafê mirov û pêverên navdewletî bêne piyade kirin û hemû kesek azadane mafê berevanîkirina li xwe hebê. Divê girîngiyê bi pêgihandina dadwerên xwedî şarezayî û bi şiyan bêdayîn. Derfet ji bo jinên dadwer bêne zêdetir kirin ku xweşhalim îro li vê rêwresmê da beşek ji wan hatine dawet kirin û kerem kirine, bi xêrhatineke taybetî li wan dikim. Zêdetir hewl bidin ji bo çaksazî li desthilata dadweriyê da. Ewe dibê hengava yekem û pêwîst ji bo çaksaziya li warên din da jî dike.

Dadwer di dema bi cîh kirina yasayan da hest bi kêmasiya yasayan dikin, ji bo wê yekê pêwîste li pêdaçûnê siyaseta sizayî ya li Herêma Kurdistanê û li proseya çaksaziya dadperweriyê da, beşdar bibin. Bi hemû şiyanek piştgîriyê li serbixweyî û parastina bê aliya dadwerî dikim bi navê dadperwerî û serweriya yasa ya ji bo welatê me. Damezraweyên hikûmetê û hemû aliyek jî divê hevkar û piştevan bin ji bo serbixweyî ya dadgehan, piştevan bin ji bo bi cîhkirina biryarên dadgehê.

Encumena Dadweriya Herêma Kurdistanê divê alîkarî û peywendiyeke bi hêz li gel Encumena Dadweriya Federalî û Dadgeha Federaliya Iraqî da hebê. Sûd ji pêşketinên dawî yên teknelojiya li warê dadweriyê da werbigrin. Girîngiyê bi peymangeh û serpereştiyariya dadweriyê bidin. Ev hemû wiha dike ku em ji vê qonaxê da ber bi qonaxeke din û bihêztir hengavan ji bo Herêma Kurdistanê bavêjîn.

Di dawiyê de dûpat dikim, dadwerî, yek ji bingehên me yên herî girînge. Eger desthilata dadwerî bihêz bê, welat parastî, civak û take kes, bawerî û întîma jî ji bo welat diparêze û berdewam dibe. Derfet û dergehên pêşketinê vekirîne û welatî bi hêviyê ve li paşerojê dinêrin.

Hêviya serkeftinê ji bo we hemû aliyek dixwazim.

Gelek bi xêrhatin.

Gelek spas.