پەرلەمانی کوردستان
به‌ڕێز نێچيرڤان بارزانى، سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستان له وتارێكدا كه ئه‌مڕۆ دووشه‌ممه 2025/7/28 له هه‌ولێر له چالاكييه‌كى ڕێكخراوى يه‌زداى ئێزدى و ڕێكخراوى جێرمه‌ن كووپه‌ريشنى ئه‌ڵمانيدا بۆ يادى يازده ساڵه‌ى جينۆسايدى ئێزدييان پێشكه‌ش كرا، وێڕاى خستنه‌ڕووى دۆخى ئێزدييان، جه‌خت له پابه‌ندى به پێشكه‌شكردنى هه‌موو پشتيوانى و پشتگيرييه‌ك بۆ ئێزدييان و پاراستنى مافه‌كانيان ده‌كاته‌وه.
به‌ڕێز دلشاد شهاب، ياريده‌ده‌رى سه‌رۆك و وته‌بێژى سه‌رۆكايه‌تيى هه‌رێمى كوردستان به نوێنه‌رايه‌تيى سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى و به ياوه‌ریى شاندێكى سه‌رۆكايه‌تى، به‌شداریى له چالاكييه‌کەدا كرد و وتارى به‌ڕێز سه‌رۆكى هه‌رێمى كوردستانى پێشكه‌ش كرد.
له وتاره‌كه‌دا سه‌رۆك نێچيرڤان بارزانى داكۆكى له‌وه ده‌كات كه هه‌رێمى كوردستان له كار و هه‌وڵه‌كانى له‌سه‌ر ئاستى نێوده‌وڵه‌تى به‌رده‌وام ده‌بێت بۆ دانپێدانانى زياتر به جينۆسايدى ئێزدييان، هه‌روه‌ها ئێزدييانى دڵنيا كرده‌وه كه تاكو تاقه ڕفێنراوێكى ئێزدى مابێت، كارى نووسينگه‌ى ڕزگاركردنى ڕفێنراوانى ئێزدى، بۆ ڕزگاركردن و ئاشكراكردنى چاره‌نووسيان به‌رده‌وام ده‌بێت.
ئه‌مه ده‌قى وتاره‌كه‌يه:
ئاماده‌بوويێت هێژا،
ڕۆژا هه‌وه بخێر،
هون هه‌مى بخێر هاتن بۆ ڤێ ڕێوڕه‌سمێ..
چه‌ند ڕۆژێت كێم يێت پێشييا مه، ئه‌م دێ بيرهاتنا ب ژان و ئێش يا يازده سالييا جينۆسايدا ئێزدييا كه‌ين. هه‌ر سال هه‌رێما كوردستانێ ب هه‌مى پێكهاتێت خۆڤه، وه‌كى چه‌ندين بيرهاتنێت دى يێت تاڵ، ب خه‌مه‌كا كوور، ڤێ بيرهاتنێ زندى دكه‌ت، ئو ب ڕێز و وه‌فادارى، هه‌مى قوربانيێت وێ تاوانكارييا سه‌دسالێ، ب بير تينيت. كۆمكوژييه‌كا كێم وێنه يا ديرۆكێ، كو ڕێكخراوا تيرۆرستى يا داعش، ل شه‌نگالێ و ده‌ڤه‌رێت ئێزدييا، ل هه‌مبه‌ر خه‌لكێ سڤيل و بێگونه‌هێ مه يێ ئێزدى، ئه‌نجام دا.
ئه‌م ده‌ستخۆشيێ ل ڤێ چالاكيێ دكه‌ين كو ڕێكخراوا يه‌زدا ب هاريكارييا ڕێكخراوا جێرمه‌ن كووپه‌ره‌يشن، بۆ ساخكرنا ڤێ بيرهاتنێ، ڕێكئێخستييه. هه‌روه‌سا جهێ ده‌ستخۆشيێ يه كو ڕه‌ڤاندى يێت كه‌چ و خۆرتێت ئێزدى يێت ڕزگاربوويێت ده‌ستێ داعش، ڕۆڵێ سه‌ره‌كى بۆ ئاماده‌كرن و سازكرن و بڕێڤه‌برنا ڤێ چالاكيێ گێڕايه. ئه‌ڤه نيشانێ هێز و ڕژدى و ئيرادا وان يا موكومه بۆ ڕابوونه‌ڤێ و به‌رده‌و‌امبوونێ.
پيرۆزباهيێ ل وان ژى دكه‌م يێت كو ب شێوه‌يه‌كێ سه‌ركه‌فتى، به‌رنامێ مه‌شقكاريێ يێ (مافێت خۆ بزانه) بدويماهى ئيناى، هه‌روه‌سا هه‌مى پشته‌ڤانيێ ل ماف و سه‌ر‌نج و تێبينى و پێشنيار و داخازێت ڕزگاربوويا ده‌رباره‌ى (ياسايا ڕزگاربوويێت ئێزدى) ل عێراقێ دكه‌م.
ئه‌ركێ مه‌يه ئه‌م ئه‌ڤرۆ لێره بين. ئه‌م ل ڤێرێينه داكو ئاماده‌يى و پيگيرييا خۆ بۆ پێشكێشكرنا هه‌مى پشته‌ڤانى و هه‌ر پشتگيرييه‌كێ بۆ هه‌ڤوه‌لاتى يێت خۆ يێت ئێزدى، دوباره بكه‌ين. دا بێژينه وان: هون نه بتنێنه. وه‌كى هه‌رگاڤ ئه‌م دگه‌ل هه‌وه‌ينه، ئو هه‌رگاڤ دێ دگه‌ل هه‌وه بين.
دگه‌ل هه‌مى ئێش و ژانێت چوويى، ئه‌م ب ئومێد ل پاشه‌ڕۆژێ دنێڕين. ده‌ستێ مه دده‌ستێ ئێكدا، دێ پێكڤه بين و دێ پێكڤه كار كه‌ين بۆ ده‌رمانكرنا برينێت هه‌وه، كو ئه‌م دزانين گه‌له‌ك كوورن، ئو وه‌سا ب ساناهى ناهێنه ده‌رمانكرن! گه‌لێ كوردستانێ د ديرۆكا خۆدا چه‌ندين كاره‌سات و جينۆسايد ديتينه، لێ هه‌رگاڤ بهێزتر ژبه‌رێ يێ ڕابوويه‌ڤه. ئه‌م قوربانييا و ئێش و ژانا ژبير ناكه‌ين، لێ ئه‌م پشتڕاستين كو پێكڤه دێ ئه‌ڤێ ژى ده‌رباز كه‌ين.
ئاماده‌بوويێت هێژا..
جهێ داخ و دلگرانييه‌كا مه‌زنه كو يازده سالا پشتى جينۆسايدا ئێزدييا، هێشتا نێزيكى نيڤا ڤێ پێكهاتا ڕه‌سه‌ن و سه‌ره‌كى يا جڤاكا مه، ئاواره‌يه و د كه‌مپادا دژيت، ژيان و ژياره‌كا دژوار ده‌رباز دكه‌ت. د ڕه‌وشه‌كا گران يا ئابوورى و جڤاكى و ده‌روونيدا دژين. ده‌ڤه‌رێت وان نه‌هاتينه ئاڤه‌دانكرن و هند ئارامى و ته‌ناهى تێدا نيه وان پشتڕاست بكه‌ت كو ڤه‌گه‌ڕنه جهێت خۆ. ژ هه‌ميا ژى گرانتر: جيبجينه‌بوونا دادپه‌روه‌ريێ يه بۆ جڤاكا ئێزدى.
سالا 2014ێ و پشتى هنگى ژى، ده‌ما كو داعش چه‌ند كيلۆمه‌تره‌كا ژ مه دوور بوو، بودجا مه ل به‌غدا هاتبوو بڕين، هه‌رێما كوردستانێ د ڕه‌وشه‌كا گران و دژوارا ئابوورى و ئه‌منيدا، ب سينگه‌كێ فره‌هـ، ده‌رگه‌هێت خۆ بۆ هه‌مى پێكهاتێت عێراقێ ڤه‌كرن كو ژ ده‌ستێ تيرۆرێ و توندوتيژيێ دڕه‌ڤين و دهاتنه كوردستانێ.
وان ڕۆژا، خه‌لكێ به‌هدينا بتايبه‌تى و يێ كوردستانێ بگشتى، گه‌له‌ك جامێرى كر و هه‌مبێز و مال و مزگه‌فت و دێرێت خۆ بۆ لێقه‌وميا ڤه‌كرن، كو جهێ شانازى و پێزانينه‌كا مه‌زنه و چ جارا ناهێته ژبيركرن. ژ هنگى وه‌ره هه‌تا نهۆ، چ ژێ هاتبيت، هه‌رێما كوردستانێ خه‌مسارى نه‌كريه بۆ خزمه‌تكرنا ئاوارا، بتايبه‌تى ژى ئێزدييا، لێ ب ڕاستى ئه‌ڤه تێرێ ناكه‌ت!
ئه‌م گه‌له‌ك ژ نێزيك ئاگه‌هدارين و ويژدانا مه تێشيت ده‌ما كو ئه‌م دبينين زارۆكه‌كێ ئێزدى يێ ژدايكبوويێ كه‌مپا، نهۆ ژيێ وى يازده سالن و نه‌چاره بارێ ژينگه‌هـ و ژيان و ژياره‌كا گران، هلگريت. ژيانا كه‌مپا، به‌رده‌وامييا ده‌رده‌سه‌رييه‌كێيه كو يازده سالن ده‌ستپێكريه. هيچ نه ڕاسته هه‌ڤوه‌لاتييه‌كێ عێراقێ، ئه‌ڤ وه‌لاتێ ده‌وله‌مه‌ند، دگه‌ل هه‌مى شيان و هه‌بوونا خۆ، يازده سالا ژيانا ده‌رده‌سه‌ريێ ببۆرينيت. هاريكاريا مرۆڤانه، قه‌ت به‌س نييه و تێرا ئێزدييا ناكه‌ت، ئه‌ڤ پرسه گه‌له‌ك ژڤێ چه‌ندێ مه‌زنتره.
ئه‌ركێ حكوومه‌تا عێراقێيه خۆ ل هه‌ڤوه‌لاتى يێت خۆ يێت ئێزدى بكه‌ته خودان و ئاوره‌كێ جددى ل وان ڤه‌ده‌ت. ئه‌ڤه ب پله‌يا ئێكێ به‌رپرسيارييا حكوومه‌تا عێراقێيه كو ئێدى ڕێكێ نه‌ده‌ت شه‌نگال و ده‌ڤه‌رێت دى يێت ئێزدييا، مه‌يدانا ڤه‌كرى يا گرووپێت چه‌كدار و ميليشيا بن. دڤێت ئارامى و ته‌ناهى و خزمه‌تگوزارى بۆ شه‌نگالێ و ده‌ڤه‌رێت دى يێت وان بێنه ڤه‌گه‌ڕاندن، دا كو ئێزدييا پشتڕاست بكه‌ن كو دقارن ڤه‌گه‌رن و جهێت خۆ ئاڤه‌دان بكه‌ن.
لڤێرێ، ئه‌م ديسا داخازا خۆ دوباره دكه‌ين بۆ جيبجيكرنا ڕێككه‌فتنا حكوومه‌تا هه‌رێما كورستانێ و حكوومه‌تا عێراقا فيدرال بۆ ئاساييكرنا ڕه‌وشا شه‌نگالێ، هه‌روه‌سا چێكرنا پارێز‌گه‌ها شه‌نگالێ. چێنابيت شه‌نگال بۆ هه‌تاهه‌تا مه‌يدانا ناكۆكى يێت گرووپێت چه‌كدار و ئێكلاكرنا ئه‌جێندايێت هه‌رێمى بيت. به‌رده‌واميا ڤێ ڕه‌وشێ ل شه‌نگالێ و ده‌ردۆرێت وێ، زوڵمه‌كا مه‌زنه ل ئێزدييا تێته كرن، د ده‌مه‌كێدا دڤێت هاريكارييا وان بێته كرن داكو بشێن ڕابنه‌ڤه و ژيانه‌كا نوى ده‌ست پێ بكه‌نه‌ڤه.
هه‌روه‌سا ژى ئه‌ركێ جڤاكا ناڤده‌وله‌تييه كو پتر د هه‌وارا ئێزدييا بێت، هاريكارييا وان بكه‌ت بۆ ئاڤه‌دانكرنا ده‌ڤه‌رێت وان يێت وێرانكرى. پشته‌ڤانێ وان بێت بۆ جيبجيبوونا دادپه‌روه‌ريێ و سزادانا تاوانكارا. ئه‌م سپاسييا هه‌مى وا وه‌لاتا دكه‌ين يێت كو كۆمكوژييا ئێزدييا وه‌كى جينۆسايد ناساندى. ئه‌م لسه‌ر ئاستێ ناڤده‌وله‌تى دێ ژ كار و هه‌ولێت خۆ به‌رده‌وام بين داكو جينۆسايدا ئێزدييا زێده‌تر بێنه ناسكرن. پاراستنا پێكهاته‌كا ڕه‌سه‌نا ڤێ ده‌ڤه‌رێ، ئه‌ركێ مه‌يه ل هه‌رێما كوردستانێ و عێراقێ، هه‌روه‌سا ژى ئه‌ركێ هه‌مى مرۆڤاهيێيه. دڤێت، هه‌مى ئه‌ركێ خۆ ل هه‌مبه‌ر ئێزدييا پێك بينن.
ئه‌م هه‌مى خوشك و برايێت خۆ يێت ئێزدى پشتڕاست دكه‌ين كو هه‌ر ده‌مه‌كێ و ل هه‌ر جهه‌كێ پێويست بيت، دێ به‌ره‌ڤانيێ ل وان كه‌ين و دێ وان پارێزين. هه‌روه‌سا من دڤێت دوباره بكه‌م كو نڤيسينگه‌ها مه يا ڕزگاركرنا ڕه‌ڤاندى يێت ئێزدى دێ يا به‌رده‌وام بيت لسه‌ر كارێ خۆ، ئو هندى ئێزدييه‌ك ڕه‌ڤاندى مابيت، هه‌ر چ پێويست بيت دێ كه‌ين بۆ ڕزگاركرن، يان ئا‌شكه‌راكرنا چاره‌نڤيسێ وان.
ئه‌م گه‌له‌ك باش دزانين كو بۆ گه‌له‌ك مالباتێت ئێزدى يێت كو هيچ تشته‌كى ده‌رباره‌ى زارۆك و كه‌سوكارێت خۆ يێت وندا نزانن، يازده ساله بۆ وان هيچ نه‌هاتيه گهۆڕين و د هه‌مان ده‌رده‌سه‌ريێدا دژين. دلێ مه يێ دگه‌ل وان، ئو ئه‌م دبێژينێ: ئه‌م بێهنا خۆ ناده‌ين هه‌تا تشته‌كێ مسۆگه‌ر ژ خۆشتڤى يێت هه‌وه نه‌زانين.
سلاڤ ل بيرهاتن و گيانێ قوربانى يێت ئێزدى و ل ئيرادا بهێز و خۆڕاگرييا ئێزدييا. سلاڤ ل بيرهاتن و گيانێ هه‌مى وان پێشمه‌رگێت قه‌هره‌مان يێت كو ب فه‌رمانده‌هييا جه‌نابێ سه‌رۆك مه‌سعوود بارزانى، بۆ ڕزگاركرنا شه‌نگالێ و پاراستنا سه‌رجه‌م پێكهاتێت كوردستانێ و عيراقێ، گيانێ خۆ داين.
گه‌له‌ك سپاس.
