سەرۆک نێچیرڤان بارزانى بانگهێشتى فەرمیى بەریتانیا دەکرێت

ئەمڕۆ چوارشەممە 2021/6/9 بەڕێز نێچیرڤان بارزانى، سەرۆکى هەرێمى کوردستان، پێشوازى لە بەڕێز دۆمینیک ڕاب وەزیرى دەرەوەى بەریتانیا و شاندێکى یاوەرى کرد.

لە کۆبوونەوەیەکدا کە بەڕێزان جێگرانى سەرۆک، جێگرى سەرۆک وەزیرانى هەرێمى کوردستان، باڵیۆزى بەریتانیا لە بەغدا و کونسولى گشتییان لە هەولێر ئامادەى بوون، پەرەپێدانى پەیوەندییەکانى هەرێمى کوردستان و عێراق لەگەڵ بەریتانیا، دەرفەتى کار و وەبەرهێنانى بەریتانى لە هەرێمى کوردستان، چاکسازییەکانى وەزارەتى پێشمەرگە، پرۆسەى یەکخستنیان و هاوکاریى بەریتانیا لەمبارەیەوە، مەترسییەکانى تیرۆر و شەڕى داعش، هەڵبژاردنەکانى داهاتووى عێراق، پەیوەندییەکانى هەولێر ـ بەغدا، سەقامگیرى و دوا پەرەسەندنەکانى عێراق و ناوچەکە بەگشتى و چەند پرسێکى جێى بایەخى هاوبەش، تاوتوێ کران.

بەڕێز وەزیرى دەرەوەى بەریتانیا دووپاتى کردەوە کە وڵاتەکەى بە بایەخەوە لە پەیوەندییەکانى لەگەڵ هەرێمى کوردستان دەڕوانێت و خوازیارى پەرەپێدانى زیاترى پەیوەندى و هاوبەشى و هاریکاریى نێوان هەردوولایە و بۆ ئەم مەبەستە بەڕێز سەرۆکى هەرێمى کوردستانى بە شێوەیەکى فەرمى بۆ سەردانى شانشینى یەکگرتوو بانگهێشت کرد.

لاى خۆیەوە سەرۆک نێچیرڤان بارزانى جەختى لە گرنگیى بەردەوامی و فراوانکردنى بوارەکانى هاریکارى و هاوبەشیى هەرێمى کوردستان و عێراق لەگەڵ بەریتانیا کردەوە و ئاماژەى بە پەیوەندیى لەمێژینەى هەرێمى کوردستان و بەریتانیا کرد و سوپاسى دۆستایەتى و پشتگیرى و هاوکاریى بەردەوامى بەریتانیاى بۆ هەرێمى کوردستان کرد.

دواى کۆبوونەوەکەش بەڕێزان سەرۆکى هەرێمى کوردستان و وەزیرى دەرەوەى بەریتانیا لە لێدوانێکى هاوبەشدا بۆ ڕۆژنامەنووسان باسیان لە ناوەرۆکى کۆبوونەوەکە کرد. سەرەتا سەرۆک نێچیرڤان بارزانى گوتى:

بەخێر بێن..

بەخێرهاتنى بەڕێز وەزیرى دەرەوەى بەریتانیا و شاندی یاوەریان دەکەین. خۆشحاڵین کە لەم کاتەدا لە چوارچێوەی سەفەریان بۆ عێراق سەردانی کوردستان دەکەن. لە کۆبوونەوەکەماندا چەند بابەتێکمان باس کرد، لەوانە: پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی هەرێمی کوردستان و عیراق لەگەڵ بەریتانیا، کێشەکانی هەولێر ـ بەغدا و هەوڵەکانی چارەسەرکردنیان، شەڕی دژی تیرۆر، مەترسییەکانی سەرهەڵدانەوە و بەهێزبوونەوەی داعش، هەڵبژاردنەکانی داهاتووی عیراق، دۆخی ناوچەکە بەگشتی و چەند بابەتێکی جێی بایەخی هاوبەش.

پەیوەندییەکانمان لەگەڵ بەریتانیا بەرز دەنرخێنین، سوپاسى پشتگیریی بەردەوامى بەریتانیا لە گەلی کوردستان دەکەین. هاوبەشیی گەلی کوردستان لەگەڵ بەریتانیا (30) ساڵ بەرلە ئێستا لە چیاکانی کوردستان دەستی پێکرد. نیسانی ساڵی 1991، بەریتانیا لەگەڵ وڵاتانی دیکەی ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوە یەکگرتووەکان، بڕیاری (688)یان دەرکرد. بەریتانیا هاوشان لەگەڵ هاوبەشەکانی دیکەمان، ڕۆڵێکی سەرەکی هەبوو لە کۆکردنەوەی پشتگیریی نێودەوڵەتی بۆ دامەزراندنی نەوای ئارام و ناوچەی نەفڕین.

بڕیاری (688) و ئۆپەراسیۆنی دابینکردنی نەوای ئارام، بۆ هەرێمی کوردستان دەسپێکی سەرەتایەکی نوێ بوو، تا بتوانێت برەو بە پەیوەندیی دۆستانە لەسەر ئاستی نێوەدەوڵەتی بدات. لەوساوە تا ئێستا پەیوەندیمان لەگەڵ بەریتانیا لە هەموو قۆناغەکاندا بەردەوام بووە. هاوبەشی و هاریکاریمان لە شەڕی دژی داعشدا، فرانتر بوو.

سوپاسی بەریتانیا و ئەندامانی دیکەی هاوپەیمانیی نێودەوڵەتیی دژی داعش دەکەین بۆ هاوکاری و پشتگیریی بەردەوامیان لە عیراق و هەرێمی کوردستان. هاوشانى بەریتانیا و وڵاتانى دیکەی هاوپەیمانان، پابەندیى خۆمان بە بەردەوامیی بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر و مەترسی و هەڕەشەکانى داعش دووپات دەکەینەوه‌.

هەرێمی کوردستان و عیراقیش وەک هەموو وڵاتانی جیهان، لەبەر پەتای کۆڤيدـ19 و لێکەوتەکانی، زیانی زۆریان بەرکەوتووە! هەستانەوەی ئابووری لە جیهان بۆ قۆناغی دوای کۆرۆنا، پێویستی بە پلان و هاریکاری و هاوبەشی و کاری هەمەلایەنە هەیە.

خۆشحاڵین کە وڵاتانی (G7) بڕی (15) ملیار دۆلاریان تەرخان کردووە بۆ پشتگیری لە پەرپێدانی ئافرەتان لە وڵاتە تازە پێگەیشتووەکان. هیوادارین عێراق و کوردستانیش لەو پرۆگرامانە سوودمەند بن، بەتایبەتى لە بوارەکانى پەروەردە، خوێندن، کارکردن، پرۆژەى بازرگانى، پەیداکردنی داهاتی بەردەوام و چارەسەرکردنى ئەو کێشانەى بەهۆى کاریگەریی خراپی بڵاوبوونەوەى کۆرۆناوە، ڕوویاندا.

بەپێی توێژینەوەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان، عیراق یەکێکە لەو پێنج وڵاتەی کە زۆرترین کاریگەریی گۆڕانی کەشوهەوای بەسەرەوە دەبێت! ئێستا لە هەرێمی کوردستان سەرەتاکانی ئەو کاریگەرییە خراپە دەرکەوتوون و خەریکە وشکەساڵی دەبێتە کێشەیەکی جددیی بەردەم هەرێمی کوردستان. جگە لەوە، شوێنەوارە خراپەکانی شەڕی دژی تیرۆریش لە عێراق و هەرێمی کوردستان، کاریگەریی خراپیان بەسەر ژینگەوە هێشتووە.

ئێمە لە هەرێمی کوردستان پابەندین بە ڕێکارە نێودەوڵەتییەکانى خۆگونجاندن و کەمکردنەوەى کاریگەریی نەرێنیى گۆڕانى کەشوهەوا لە جیهان. لە چوارچێوەی توانا سنووردارەکانی هەرێمی کوردستاندا، چەند هەنگاوێکى بچووکمان هەڵناوە بۆ داڕشتنى پلانى بەردەوام بۆ کەمکردنەوەى بڵاوبوونەوەى گازى دووەم ئۆکسیدى کاربۆن CO2 هەروەها ئەو گازانەى دەبنە هۆکارى بەرزبوونەوەى پلەکانى گەرما. هەوڵ دەدەین ڕیکارى کردەیی لەم بوارە ئەنجام بدەین. لەمبارەیەوە لە عیراق و لە هەرێمی کوردستان پێویستیمان بە هاوکاریی نێودەوڵەتی هەیە.

زۆر سوپاسی به‌ڕێزان باڵیۆزی به‌ریتانیا له ‌به‌غدا و کونسولی گشتییان له‌ هه‌ولێر ده‌که‌ین بۆ هه‌وڵه‌کانیان بۆ په‌رپێدانی په‌یوه‌ندییه‌کانمان. ده‌ستخۆشییان لێده‌که‌ین و هیوای سه‌رکه‌وتنیان بۆ ده‌خوازين.

دووباره‌ بەناوی حكوومەتی هەرێم و گەلی كوردستانەوە، بەخێرهاتنی جەنابی وەزیر دەكەین، بە خێر بێت.

سوپاس..

ئینجا بەڕێز دۆمینیک ڕاب، وەزیرى دەرەوەى بەریتانیان گوتى:

جەنابی سەرۆک،

زۆر خۆشحاڵم کە ئەمڕۆ لێرە لەگەڵ جەنابتانم، سوپاس بۆ پێشوازیی گەرم و خانەخوێییە دڵفراوانەکەتان. پێم وایە پێویستە بگوترێت سەردانەکەم ئەو بایەخە نیشان دەدات کە ئێمە لە بەریتانیا بە پەیوەندیی مێژووییی نێوانمان دەدەین.

با شتێکیش لەلایەن خۆمەوە بڵێم، ئێمە شانازی بەوەوە دەکەین کە دۆستێکی دێرینی هەرێمی کوردستانی عێراقین. بەو شێوەیەی کە جەنابتان باستان کرد، ئێستا (٣٠) ساڵ زیاتر بەسەر دامەزراندنی هێڵی نەفڕیندا بە دەستپێشخەریی سەرۆکوەزیران جەنابی جۆن مەیجەر، تێدەپەڕێت. (دەزانم شەقامێک بە ناوی ئەوەوە هەیە کە من جارێک دەچم سێڵفییەکی لێ دەگرم). هێڵی نەفڕین یەکجار گرنگ بوو بۆ پاراستنی ئەم هەرێمە لەو زەبروزەنگەی سەدام حسێن دژ بە خەڵک ئەنجامی دەدا.

دەبێ بڵێم کە ئەم هەرێمە ڕێگەیەکی زۆری لەم ماوەیەدا بڕیوە، سەفەرێکی پڕ لە ڕووداو (ئاڵنگارى) بوو، بەڵام ڕێگەیەکی باشتان بڕی. دەتوانم بڵێم هەرێمی کوردستانی عێراق، بووەتە چرایەکی بەردەوامی سەقامگیری کە خۆی لە بەرانبەر کاریگەریی ناسەقامگیرکەری ئێران گرتووە. بێگومان ئێوە زۆر بنەڕەتی بوون لە شەڕى دژى داعشدا. ئێمە ئەمە بەرز دەنرخێنین و دەبێ دروود بۆ هێز و قوربانیدانی گەلی کوردستان بنێرین، چونکە زۆریان بوونە قوربانی لەو سەفەرە مێژوویییەدا.

گفتوگۆی زۆر باشم لەگەڵ سەرۆکدا هەبووە لەسەر کۆمەڵیک پرس، ئێمە بەها و بەرژەوەندیی هاوبەشمان هەیە، سەقامگیریی نەک هەر عێراق، بەڵکوو هیی ناوچەکەیش بۆ هەردوولامان گرنگە و بەریتانیا پابەندە بە قووڵکردنەوەی هاوبەشیمان لە ئاڵوگۆڕی بازرگانی و سەرمایەگوزاری لە هەموو ئەو بوارانەدا کە سەرۆک ئاماژەی پێکرد. ئەمە زۆر ئەرێنییە کە چاکسازیی پێشمەرگە بەردەوام بێت و ئێستا لەگەڵ هێزە ئەمنییەکانی عێراقدا کار دەکات، ئەوە یارمەتیی ئەوە دەدات کە داعش لە ناوچە جێناکۆکەکان دەربکرێن.

خۆشحاڵم ڕابگەیەنم کە بەریتانیا پشتگیریى تازەی ماددی بۆ مەشقپێکردنی هێزەکانی پێشمەرگە دیاری کردووە، لە بواری "پاراستنی موڵکی فەرهەنگی"دا، بەپێی پەیماننامەی لاهاى، بێگومان، ئەمە سەرەڕای پشتگیریى دیکەى ئێمە.

جەنابی سەرۆک و من هاوکات باسی کۆمەڵێک پرسی دیکەمان کرد کە بە لامانەوە گرنگن. باسی گرنگیی میدیایەکی سەربەخۆ و ئازاد و پاراستنی ڕای ئازادمان کرد. پێشوازی لە بایەخی حکوومەتی هەرێم دەکەم بۆ ئەم پرسە، هەروەها پێشوازی لە لێبووردەییی هەرێمی کوردستانی عێراق لەگەڵ ئایینەکانی دیکەدا و پشتگیریکردنى خەڵکی ئاوارە دەکەم، ئەمە زۆر گرنگە. ئەمە هاوبەشییەکی درێژخایەنە.

سەرۆک هەروەها باسی کۆمەڵێک بابەتی نێودەوڵەتی کرد کە بۆ بەریتانیا و سەرۆکایەتیکردنی بەریتانیا لە (G7) گرنگن. سەرۆک باسی کۆمەڵیک پرسی گرنگی کرد بۆ هەرێمی کوردستانی عێراق، جەنابیان باسی خوێندنی کچانی کرد، باسی گۆڕانی کەشوهەوای کرد. ئێمە مانگی تەممووز لەگەڵ دۆستە کینیاییەکانمان میوانداریی هاوکاریی جیهانیی بۆ پەروەردە دەکەین بۆ پەرەپێدان بە خوێندنی کچان لەسەر ئاستی دونیا و بێگومان جەنابیان ئەم بابەتەی هێنایە بەر باس لە هەرێمی کوردستان و لە عێراقیشدا.

گۆڕانی کەشوهەوا بابەتێکی دیکەى گفتوگۆکانمان بوو بۆ هاوکاریی نێودەوڵەتی. تشرینی دووەمی ئەمساڵ ئێمە میوانداریی کۆنفرانسى گۆڕانى کەشوهەوا (Cop 26) دەکەین و زۆر گرنگە کە ئەو دەستپێشخەرییانەی لێرەن، باسیان بکەین. لە سەردانی ئەمساڵی جەنابی سەرۆکدا بۆ بەریتانیا، زیاتر باسی ئەوە دەکەین کە ئێمە چیی زیاترمان پێکەوە پێ دەکرێت.

جەنابی سەرۆک خۆشحاڵ دەبین بە هاتنتان بۆ لەندەن و بە پتەوکردنى ئەم هاوبەشییەی نێوان حکوومەتەکانمان و لەوە گرنگتر نێوان گەلەکانماندا.

زۆر سوپاس.